Towards sustainable arts

In 2021 maakte de wereld met hevige bosbranden, overstromingen en perioden van droogte eens te meer duidelijk hoe groot de impact van klimaatverandering is, en hoe groot de noodzaak tot verduurzaming. Cultuur kan een belangrijke rol spelen in de noodzakelijke duurzame transitie: door zelf te verduurzamen, bewustzijn over de klimaatcrisis te helpen vergroten en mee te denken aan innovatie en creatieve en nieuwe oplossingen voor het klimaatprobleem. De nieuwe publicatie 'Towards sustainable arts: European best practices' laat zien hoe kunstenaars, culturele organisaties en beleidsmakers in zeven Europese landen langs deze wegen werken aan een duurzamere cultuursector.

Op uitnodiging van de Boekmanstichting, het Nederlands kenniscentrum voor kunst, cultuur en beleid, schreven experts uit Tsjechië, Finland, België, Duitsland, Nederland, Schotland en Spanje een artikel over de vraag hoe cultuur, duurzaamheid en beleid elkaar in hun land versterken – en wat nodig zou zijn om hierin verdere stappen te zetten. De verzamelde teksten bieden vele inspirerende voorbeelden van beleid, initiatieven en samenwerking, maar tonen daarnaast ook enkele opvallende overeenkomsten. Zo blijkt duurzaamheid in het nationale cultuurbeleid van veel landen nog nauwelijks een rol te spelen, terwijl omgekeerd cultuur goeddeels ontbreekt in het klimaatbeleid. Aan dergelijk beleid is echter wel behoefte. Een belangrijke observatie is daarnaast dat in alle landen een grote rol is weggelegd voor netwerken van samenwerkende organisaties. Verduurzaming en de klimaatcrisis zijn onderwerpen die buiten de expertise van velen in de culturele sector liggen, maar door samenwerking en kennisdeling weten organisaties in de beschreven landen toch grote stappen te zetten.

“Het ontbreekt niet aan particuliere initiatieven en vrijwillige projecten vanuit diverse hoeken van de kunstensector die in vele gevallen zonder extra ondersteuning bijdragen aan het maatschappelijk transitieproces.” - Nikol Wellens (Kunstenpunt)

Vanuit ons land schreef Nikol Wellens van Kunstenpunt een bijdrage met Climate regulation. De Nederlandse vertaling lees je integraal op de website van Kunstenpunt: Klimaatregeling. Perspectief op klimaatverandering en duurzaamheid in kunstensector en beleid in Vlaanderen en Brussel. Ze verwijst naar initiatieven zoals ‘Start to train’ en goede praktijken van organisaties uit het netwerk, bijvoorbeeld bij Greentrack Gent, Kaaitheater en muziekclubs 4AD en Ancienne Belgique. Tegelijk pleit ze voor een doordachte beleidsvisie waarbij de culturele sector actief betrokken wordt: “Het potentieel van kunst- en cultuurorganisaties ontbrak op de radar. Om echt werk te maken van systeemverandering is een ondersteunend beleidskader geen overbodige luxe.”