Inspiratie: Zo kaart MSK LGBTQ+ thema's aan via collectie

Dit artikel werd geschreven door Jinte Frederix.
Contacteer ons als je ook deel wilt uitmaken van onze vrijwilligersredactie of wanneer je graag een goede praktijk van jouw organisatie aan het netwerk voorstelt!

Het MSK is het eerste museum in België dat LGBTQ+ programmatie aanbiedt en vult hiermee duidelijk een gat in de markt. De rondleiding is veruit de succesvolste thematische rondleiding van ze allemaal, verteld Bart Ooghe, afdelingshoofd marketing, communicatie en publiekswerking van het MSK. Via een tiental werken wordt uitgelegd hoe men door de geschiedenis heen tegen LGBTQ-kwesties aankeek. Ook worden hedendaagse queer thema's besproken.

Hoewel een vrouw die een dutje doet in het gezelschap van een hond niet meteen doet denken aan LGBTQ, is Elisa de Gamond's "Verloren nimf uit Diana's gevolg" uit 1826 niettemin een halte in de rondleiding. De gids vertelt over de kunstenares in relatie tot haar leraar Joseph Paelinck en de geschiedenis van vrouwen in het kunstonderwijs. Gaandeweg wordt duidelijk dat dit deel van de rondleiding de problematiek rond seksisme aankaart. Het werk heeft geen expliciete band met LGBTQ+, maar laat wel toe een belangrijk onderwerp met betrekking tot de gemeenschap te bespreken.

In een heleboel werken worden de besproken queer-thema’s er letterlijk in gelezen. Andere raken daarentegen duidelijk en rechtstreeks de LGBTQ+ geschiedenis aan. Zodoende kan een breed scala aan LGBTQ+ verhalen in de kijker gezet worden. Verhalen die veel te lang verborgen zijn gebleven, hoewel ze al die tijd onopgemerkt aan de muren hingen. Hiermee wil het MSK aantonen dat LGBTQ+ onderwerpen evenzeer deel mogen uitmaken van het dagelijks leven, net als alle andere.

“Als je vanuit een ‘queer-bril’ naar de collectie kijkt, merk je snel dat er veel verhalen al op zaal hangen.”

Maar opmerkelijk genoeg is Elisa’s werk de enige vrouwelijke stem in de rondleiding. Haar werk vormt een cruciaal onderdeel en is een rechtstreeks resultaat van de bijdrage van de LGBTQ+ gemeenschap aan de ontwikkeling. “Ik vind het belangrijk dat zulke initiatieven uitsluitend door mensen met een connectie tot de gemeenschap wordt vormgegeven.”, vertelt Bart. De rondleiding werd samengesteld en uitgeprobeerd door leden met uiteenlopende achtergronden. Er werden twee testsessies georganiseerd waaruit heel wat feedback naar voren kwam dat toeliet om een meer genuanceerd verhaal te vertellen. Wat belangrijk bleek: afstand nemen van het mannelijke perspectief, want vrouwelijke verhalen vertellen door de ogen van een vrouw doet niemand kwaad.

Verschillende perspectieven aangaan, verhoogt het bewustzijn en geeft een stem aan degenen die we over het hoofd zien. Zo worden LGBTQ+ bezoekers voor het eerst erkent en aangesproken in de zalen. En reguliere museumbezoekers krijgen de kans om stil te staan bij thema’s waar ze misschien nooit eerder over nadachten. Het is een formule die al veel vruchten heeft afgeworpen in het Victoria & Albert Museum in Londen en het Amsterdam Museum, waar het MSK te rade ging.

“Een aantal vaste museumbezoekers hebben op een volledig andere manier leren kijken naar de collectie.”

Ook via andere initiatieven wil het MSK de LGBTQ+ gemeenschap een hart onder de riem steken. De audiogids an sich is een uitstekende methode om het brede publiek op een laagdrempelige manier in contact te brengen met de lang verborgen LGBTQ+ verhalen. Tijdens de pride-maand (mei) wil het MSK alles uit de kast halen en een heuse queer night organiseren. Het zou gaan om een grote drag performance naast tal van kleinere LGBTQ+ workshops en optredens doorheen het museum. Verder staat het op hun radar om een LGBTQ+ tentoonstelling te organiseren waarbij ze zullen samenwerken met buitenlandse musea.

Bovenstaande initiatieven kunnen behoorlijk intimiderend lijken, maar laat angst niet in de weg staan om er daadwerkelijk mee aan de slag te gaan. "Naast positieve reacties zal er onvermijdelijk ook kritiek komen. Sta daarvoor open en ga ermee aan de slag. Gaandeweg zul je leren wat werkt en wat helemaal niet. Neem gerust contact met me op om gedachten te wisselen," voegt Bart toe aan het einde van ons gesprek.