Daktuinieren in P(r)AKTijk

Dit artikel is een voorsmaakje van ‘Cornucopia’ (Renate Coen), dat verschijnt in het najaar van 2021 en de doorsnee consument een houvast probeert te bieden om duurzame voedingskeuzes te maken. Aan de hand van ‘best practices’ in heel Vlaanderen schetst het een positief en divers  toekomstbeeld van ons voedingssysteem.

Stadslandbouw is in België nog quasi onontgonnen terrein.  Platte daken in de stad bieden enorme mogelijkheden en gigantische oppervlaktes om een  stad groener te maken.  Kelders, oude fabrieksgebouwen of containers vormen de perfecte sites voor verticale agricultuur.  Hier en daar worden gevels wat groener.  Volkstuintjes zijn weer net zo populair als een eeuw geleden. In Brussel, Gent en Antwerpen begint men stilaan het  potentieel van dit urbane terrein te verkennen en komt er wat meer bewustwording rond duurzaam en  zelfvoorzienend voedselbeleid. De band tussen voedselproducent en consument is in de stad verknipt met grote supermarkten als tussenschakels.  Via stadslandbouw kan de bewuste consument die connectie herstellen.  Van Kopje Zwam tot Champignons de Bruxelles, Microgreens tot ROOF FOOD: nieuwe initiatieven steken de kop op!  Wij spraken met Adje Van Oekelen van PAKT.

Pionier Adje deelt graag haar verhaal over daktuinieren. PAKT vind je  op de daken van een site naast het Groen Kwartier in Antwerpen. Een aantal  leegstaande industriële panden waren eerst voorbestemd om omgevormd te  worden tot lofts, maar werden uiteindelijk de thuishaven voor een mix van innoverende en inspirerende organisaties. De dakboerderij  van PAKT kwam er vier jaar geleden letterlijk bovenop.  

Draagkrachtig dak

Water, grond en nutriënten zijn de drie grote uitdagingen van een daktuin. Het  waterprobleem pakken ze bij PAKT aan door middel van een systeem met twee bakken op elkaar. In de onderste bak wordt water opgevangen; in de bovenste  bevinden zich de gewassen ingebed in een doek. Dit doek hangt als een lont in  de bak met regenwater en zuigt het nodige water naar boven.  Voldoende aarde voorzien voor alle gewassen is quasi onmogelijk door het  gewicht. Daarom opteren ze voor een combinatie van bakken met aarde aan de  dakranden, teelt op hooi en wat kleinere planten en kruiden op poreuze  lavasteentjes. Hooibalen worden nat gehouden zodat er fermentatie optreedt en  allerlei nuttige voedingsstoffen ontstaan. Zo wordt het een ideale voedingsbodem  en aangezien het veel lichter en luchtiger is dan aarde, is het een perfect  alternatief voor potgrond op een dak. De lavasteentjes gemengd met wat  potgrond zijn ideaal voor bloemen en kruiden op het minder draagkrachtige stuk  van het dak. 

De voedingsstoffen of nutriënten voor de planten worden onder meer door de  kippen verzorgd. Enkele kippen scharrelen vrolijk door het groenafval en zorgen  zo voor de mest.

De keuze van planten viel voornamelijk op meerjarige gewassen. In tegenstelling tot eenjarige gewassen zullen deze planten jaar na jaar sterker worden en  passen ze zich aan aan de omstandigheden.  

Abonnement incl. inclusief

Bij PAKT werken ze met een lidmaatschap voor een 80-tal dakboeren. Voor een  maandelijks bedrag kunnen ze elke dag komen tuinieren of ontspannen, delen ze  in de opbrengst en kunnen ze deelnemen aan tweewekelijkse workshops om  heel wat bij te leren over moestuinieren. Deze dakboeren zijn meestal bewuste  middenklasse burgers, maar doordat je je abonnement ook kan delen met  anderen hoopt PAKT de dakboeren te motiveren om inclusiever te worden. Er zijn  ook twee scholen die elke maand langskomen. De kinderen kunnen zo van nabij  het groeien van de planten volgen. Er wordt dus volop geïnvesteerd in het  doorgeven van kennis, het sociaal contact, de participatie en het connecteren van de consument met zijn/haar voeding. De deelnemers geven ook zelf aan dat ze  dat zelfs nog belangrijker vinden dan de oogst. 

Het participatieve en sociale van een gedeelde (moes)tuin staat centraal. De  verzoening van stad en natuur ligt hen na aan het hart. Kennis delen en  bewustmaking van hoe onze voedselsystemen werken zijn belangrijke  doelstellingen. PAKT droomt er dan ook van om hun inspirerende verhaal verder uit te dragen. Hun team werd recent versterkt met een landschapsarchitect.  De expertise van landbouw en moestuinieren wordt nu mooi gecombineerd met die van stedenbouw.  Zo kunnen ze de droom van PAKT mee helpen verwezenlijken op andere plaatsen.