Trefdag 2018: TranCity

Voorwoord

Voormiddag

Namiddag

Slotsessie

NAMIDDAGSESSIES

• Uitmuntend! Workshop stadsmunten

Wat doet geld eigenlijk, welke effecten heeft het en wat zijn de voor- en nadelen van complementaire munten? Sander Van Parijs  van Muntuit leidde ons met veel enthousiasme door een sessie over gemeenschapsmunten, zonder PowerPoint (hoera) maar druk tekenend met stift en papier. We konden meteen tonen hoe we zelf met geld omgaan tijdens een spel in twee delen: eerst vertrok iedereen met dezelfde middelen, daarna mochten we gaan lenen bij de bank. Bleek dat sommige mensen een gat in hun hand hebben, terwijl anderen wel erg behoudend zijn. Vooral interessant was om te zien hoe een verandering van de regels van een geldsysteem meteen tot ander gedrag leidt.

In feite is geld niet meer dan een afspraak binnen een gemeenschap over hoe en tegen welke waarde iets geruild of betaald wordt. In principe kan een gemeenschap dan ook zelf invulling geven aan die afspraken. Zo kun je een visie verbinden aan wat geld is en wat het doet.

De Torekes uit de Gentse Rabotwijk figureerden als een boeiend voorbeeld om dieper in te gaan op hoe gemeenschapsmunten in de praktijk werken en welke effecten ze hebben. Wie zich als vrijwilliger inzet voor burenzorg, buurtzorg of milieuzorg kan Torekes verdienen in Rabot. In 2017 zijn er zo 10.989 uren beloond. Torekes kunnen bij lokale handelaars gebruikt worden, of bijvoorbeeld om een bioscoopticket of vuilniszakken te kopen. 1 Toreke is dan 10 cent waard. Het fijne aan het systeem is o.a. dat ‘geld verdienen’ hier voortkomt uit samenwerken aan de wijk en verbinding leggen tussen mensen.

Overigens blijken er verschillende modellen van complementaire muntsystemen te bestaan. In ruilmodellen geven mensen elkaar wederzijds krediet en is het dus belangrijk om vraag en aanbod met elkaar te matchen (zoals in LETS). In beloonmodellen kunnen mensen bij bepaalde partners munten verdienen (bijvoorbeeld door verrichten van vrijwilligerswerk) die dan bij andere ingeruild kunnen worden (bij de plaatselijke bakker bijvoorbeeld). In dat geval is er een meestal een overheid, zoals de stad Gent, die garant staat dat handelaars hun gemeenschapsmunten kunnen omruilen tegen Euro’s. Uiteraard bestaan er ook mengvormen van die systemen.

Wie er zelf aan wil beginnen, kan voor advies terecht bij Muntuit.

• Stadsresidenten: kunstenaars weven de stad

Beginnend met een interactief spel brengt Marieke De Munck van Vooruit iedereen op de hoogte van de ‘facts van Vooruit’. Hierna zoomde de Munck in op het STADSATELIER en het werk van de stadsresidenten Elly van Eeghem, Maria Lucia Cruz Correira, Simon Allemeersch/ Lucinda Ra en Peter Aers. Het STADSATELIER is een onderzoeksatelier rond kunst en de samenleving, met de stad als werkplaats. De stadsresidenten mogen met ideeën komen, om de verbinding te maken tussen de burger en de kunstenaar, de stad en de vrije ruimte. Het is hierbij wel van belang dat de burgers actief betrokken worden bij het proces.

Na een korte pauze mochten de participanten vragen stellen aan de Munck. Vragen als: ‘Wie bepaalt welke kunstenaars resident mogen of kunnen worden?’. ‘Hoe lang duren de residenties over het algemeen?’ werden gesteld. Niet alleen de participanten mochten vragen stellen, ook de Munck stelde vragen aan hen. Er werd over gebrainstormd en aan het einde met de groep besproken. Een leerzame middag waarin men veel van elkaar heeft kunnen leren.  

• Participeren als voedingsbodem

Een sociaal-rechtvaardige duurzaamheid kan maar groeien op een vruchtbare bodem van inspraak, participatie en mede-eigenaarschap. Betrokkenheid en draagvlak zijn sleutelwoorden. Dit groeit deels uit het besef dat veel maatschappelijke vraagstukken te ingewikkeld zijn om ze alleen te kunnen oplossen. Tussen staat, markt en de private leefwereld zit een brede zone opgevuld door de civiele maatschappij. Dit is de ruimte waar maatschappelijke participatie vorm krijgt, waar burgers proberen invloed te hebben op de processen die onze samenleving beïnvloeden.

Maar zijn onze steden, gemeenten en organisaties hier wel klaar voor?  Burgers worden assertiever, de overheid en organisaties experimenteren maar er is ook traagheid van organisaties en onvolwassenheid van beleid.

Gie Van den Eeckhaut van Socius licht drie denksporen toe en raadt aan om in  te zetten op de ‘tussenruimte’, waar burgerinitiatieven en overheden elkaar voortdurend raken in een lokaal democratisch verhaal. Hier zijn vitale coalities belangrijk. Ambtenaren kunnen cruciale speler zijn in hun pivoterende rol.

We gaan verder in discussie via 4 gesprekstafels waar 4 organisaties (CitizenLab, De Wakkere Burger, VVJ en VRT) vanuit hun praktijkverhaal participatie toelichten.

• Vluchtroutes voor het antropoceen

De stad staat voor dynamiek en agitatie. We doen een stap opzij en nemen de tijd om te filosoferen over the bigger picture. Samen met gastsprekers, denkers en zoekers peilen we naar breukvlakken en vluchtlijnen in ons tijdsgewricht. Welke stedelijke toekomst dient zich aan, wat houdt duurzaamheid in en welke transitie willen we aanstuwen? Vlucht vooruit, achteruit of waar nog?“ Een gesprek met onder andere Warda El-Kaddouri, Lieven De Cauter, Natalie Eggermont, Elke Van Campenhout en u! Onder het toeziend oog van Guy Gypens (Kaaitheater).

De gesprekspartners zoeken samen naar een houding om te vluchten, te ontsnappen uit de actuele impasse van ecologische neergang, toenemende ongelijkheid, democratisch deficit, enz. Is er ruimte voor een ecologisch-progressief alternatief voorbij het dominante neoliberale paradigma enerzijds en de nationalistische, autoritaire golf anderzijds? Welke toekomstbeelden en praktijken kunnen we nastreven of vormgeven?

• Stadslabo’s: toolkit

Stadslab 2050, Leuven2030 en time lab zijn stadslabo’s in respectievelijk Antwerpen, Leuven en Gent. Translab K is een regionaal stadslabo in de Kempen. Daar waar de eerste drie vertrekken van zich stedelijke transitievraagstukken is Translab K eerder een netwerk dat initiatieven rond transitie met elkaar verbindt en in met een netwerk ondersteunt.

We gingen aan het werk met een toolkit ontworpen in het kader van Urb@exp, een gestructureerde manier om ‘wicked problems’ in verband met transitie aan te pakken. De grote structuur van de toolkit zijn zeven vragen:

• Wat is het onderwerp van dit probleem?

• Wat zou de meerwaarde van het innovatielab kunnen zijn?

• Welke concrete resultaten willen we bereiken?

• Hoe wordt de stad daar beter van?

• Wie moeten we betrekken?

• Wat krijgen de stakeholders in de plaats?

• Wat als…

De laatste vraag wordt de onderzoeksvraag waar het stadslabo zich over zal buigen.

In drie groepen werd er met de toolkit geëxperimenteerd. Wat tot hele diverse resultaten en processen leidde. Enerzijds gaf dit het gevoel dat de methodiek nog niet helemaal op punt staat. Anderzijds opent de diversiteit aan processen ook wel perspectieven. Timelab heeft een eigen toolkit ontwikkeld die je kan vinden op hun website.

• Praktijksafari: Leuven European Green Leaf 2018

Leuven is als stad één van de trekkers van het stadsbrede project Leuven klimaatneutraal 2030. Ook inwoners, bedrijfswereld, de universiteit en het middenveld participeren hieraan. Als draaischijf voor dit project werd de vzw Leuven2030 opgericht. Deze vzw zorgt voor voldoende eigenaarschap. Iedere partner doet zijn deel, Leuven 2030 zorgt voor coördinatie. De stad, als grote partner in dit project zorgt voor de duurzaamheid van de eigen organisatie, is verantwoordelijk voor heel wat acties en initiatieven voor inwoners en zorgt voor het beleid hierachter. We maakten kennis met het stedelijk openbaar groen, deze keuze zorgde bijna voor een verdubbeling van de groene parken in de stad (van 200 naar 350 Ha). Het circulatieplan, met lussen, samen met fietsparkeerplaatsen, zorgde ervoor dat de stad leefbaarder werd. Begeleidende maatregelen zorgden snel voor een hoge aanvaardingsgraad. De parking aan de Vaartkom wordt momenteel te weinig gebruikt, er zal dus ingezet worden op betere verbindingen met het centrum. Leuven is ook de stad die op nummer 1 staat in Vlaanderen op het vlak van autodelen.

De plannen om de Dijle open te leggen – met een aanzienlijke groene zone die overstroombaar is, kadert in acties rond klimaatadaptatie. Dit zorgt immers voor luchtstroming in de stad. De Dijle kan tevens functioneren als warmtebron via warmtewisselaars. Leuven wil op regionaal vlak ook een voortrekkersrol spelen op vlak van hernieuwbare energie via burgerparticipatie. Zij werken hiervoor samen met strategische partner Ecopower. Meer recentelijk werd er ook ingezet op lokale voeding. In 2017 werd er een voedselstrategie uitgewerkt. Er is aandacht voor pluktuinen, CSA-boerderij, voedselverspilling,… Er is samenwerking met sociale restaurants en de voedselconsumptie zal worden opgenomen binnen het klimaatbeleid. Op het vlak van duurzaam wonen gaat men de isolatie van bestaande woningen versnellen, van 150 naar 750 per jaar.  Via een project circulaire economie hoopt men extra middelen binnen te halen.

Ga naar de Slotsessie

of naar het volledige fotoverslag