Voorwoord

Vandaag

Morgen

Ontij/d

VANDAAG

We zetten voor HOOGTIJ/D drie thematische sporen uit waarlangs het programma meanderde: VANDAAG doen, dromen van MORGEN, .stilstaan bij ONTIJ/D. Voor het spoor van VANDAAG nodigden we enkele mensen en organisaties uit wiens ervaringen jullie meteen op weg kunnen zetten.

PITCH: transitie in onze eigen organisatie

Vier inspirerende praktijken kregen elk drie minuten om hun praktijk kort voor te stellen. Daarna kon je bij een of elk voorgesteld initiatief aan tafel schuiven voor een diepgaander gesprek.

• VN-jongerenvertegenwoordigers: na haar keynote zoomde Herlinde Baeyens samen met haar collega Mariame Keita dieper in op hun engagement en acties.

• Ons-Pop-Uprestaurant: onder begeleiding van Globelink werkten verschillende jongerengroepen samen aan een pop-uprestaurant in hun gemeente waar ze hun kijk op duurzame voeding deelden met het publiek. Voor één dag toverden ze de grote markt, het scoutslokaal, het jeugdhuis, het stadhuis, … om tot hun eigen, duurzame restaurant.

• Bokrijk Brood: In de ‘Superette Bokrijk’ wordt op authentieke wijze brood gebakken. Alle ingrediënten — meel, desem, zout en water — zijn artisanaal, vers en van lokale herkomst.

• Republiek Brugge: Dit knooppunt voor innovatieve stadscultuur is een uitvalsbasis voor diverse initiatieven zoals cultuur en creatief ondernemerschap. Terug op volle toeren na een veeleisende duurzame verbouwing.

Transitie Ugent: Iedereen aan boord

Vijf jaar geleden wilde een handvol enthousiastelingen voor UGent een langetermijnvisie voor duurzaamheid uitwerken. Ze gingen op zoek naar medeplichtigen om samen te schrijven aan dit transitieverhaal. En zo ontstond er een denktank — Transitie UGent — van een 150-tal geëngageerde personeelsleden, studenten, experts en beleidsvoerders. Het bleef echter niet alleen bij denken, er kwam een dynamiek op gang die ook tot acties leidde. En zoals dat gaat waren er zowel successen en mislukkingen. Vijf jaar later blijkt de aanpak toch te werken. Een logge tanker werd in beweging gezet. Riet Van de Velde vertelde en inspireerde ons om groot te denken.

Riet Van de Velde is afdelingshoofd milieu binnen de directie bestuurszaken aan de UGent en een van de trekkers van Transitie UGent.

Borgerhout bruist: een wandeling met De Roma

De Roma, de gastlocatie van HOOGTIJ/D, speelt als volksschouwburg met een grote maatschappelijke betrokkenheid een belangrijke rol in de wijk Borgerhout. Door middel van films, boekvoorstellingen, debatavonden en acties spelen ze in op wat er rondom hen gebeurt. Borgerhout is een bruisend district, met een nauwe verbondenheid tussen plaatselijke organisaties, lokale initiatieven en burgers. Publieksmedewerker Ruth Vanreusel van De Roma nam ons mee op een wandeling langs een aantal van die inspirerende en duurzame lokale spelers, doorspekt met verhalen van onder andere ’t Werkhuys, 2Tact, Samentuin De Wasserette, Ecokot en Al Ikram.

Energie-effi)ciënte infrastructuur: aan de slag

Meten is weten. Deze schijnbare dooddoen’er leidt nochtans in vele gevallen tot financiële besparing én ecologische winst. Greentrack Antwerpen nodigde voor deze sessie een aantal mensen en organisaties uit die je kunnen bijstaan in het meten van energieverbruik en het verduurzamen van je infrastructuur. Het Fonds Culturele Infrastructuur lanceerde afgelopen zomer een nieuwe subsidielijn rond duurzame infrastructuur. Vincent Dierickx bouwde met EnergieID een (gratis) onlineplatform waar je je energieverbruik niet alleen kan bijhouden maar ook vergelijken met gelijkaardige gebouwen en functies. Jeroen Persyn lichtte het energiecoachingsproject van de Milieudienst van Stad Gent toe waarbij niet alleen bedrijven maar ook (culturele) organisaties beroep kunnen doen op een gratis of zeer goedkope energieaudit. Matthieu Binnebeek van het energieadviesbureau Emaze deelde een reeks tips die hij verzamelde tijdens dergelijke audits bij leden van Greentrack Gent. En dan waren er nog de concrete voorbeelden, tips en realisaties van de leden van Greentrack Antwerpen.

Cultuur verzet bergen
Hoe duurzaam is ons materiaalgebruik?

Een van de grote maatschappelijke uitdagingen is de manier waarop we omspringen met onze grondstoffen. Vlaanderen is koploper op vlak van het selectief inzamelen en recycleren van afvalstoffen. Antwerpen betaalt lokale verenigingen voor het opruimen van zwerfvuil, allerhande acties roepen op tot de inzameling van oude elektrische toestellen, onze buurten staan vol textielcontainers van diverse pluimage. Maar toch is er nog een hele weg te gaan, ook binnen onze sectoren.

In deze sessie stonden we kort stil bij het Vlaamse materialenbeleid en de kansen die de circulaire economie de cultuursector bieden. Samen met enkele koplopers hadden we het over duurzaam filmen, over huren in plaats van kopen, over duurzame festivals en afvalarme decorbouw. Een dialoog met Ecofest, Duurzaam Filmen (VAF), De Kringwinkel Antwerpen, Resourcelab en MCB.

Werk met/voor vluchtelingen

Sinds de ‘asielcrisis’ van de zomer van 2015 zoeken vele tienduizenden nieuwkomers hun plek in onze samenleving. Maar de weg naar het opbouwen van een sociaal netwerk en vooral het traject naar werk verloopt langzaam — vaak zelfs moeizaam. Hoge taaleisen, discriminatie en verschillende culturele en sociale drempels staan in de weg. Hoe kan je inbreken op dit pad van obstakels? Refu Interim en ‘Wereldspelers’ doen dat door nieuwkomers kansen te geven in de werking van organisaties. Farah Laporte en Sien Wollaert vertellen vanuit hun eigen praktijk hoe je als organisatie concreet aan de slag kan gaan, en met welke valkuilen en opportuniteiten je rekening kan houden.

Refu Interim vzw ontstond in de schoot van vzw cirQ en wil de sociale en professionele zelfredzaamheid van nieuwkomers bevorderen. Dit doen ze onder meer door hen te begeleiden naar een vrijwilligersengagement binnen de brede culturele, sociale en vrijetijdssector.

Wereldspelers is een project van het jeugdwerk en De Ambrassade. Het uiteindelijke doel — zeg maar ‘de droom’ — is dat elke opvanginstantie voor kinderen en jongeren op de vlucht samenwerkt met jeugdwerk in de buurt.

Nieuwe Tijden: transitiecampagne verbindt de Kempen

De wereld verandert zienderogen. Lokaal zien we steeds meer mensen die via initiatieven en activiteiten greep proberen te krijgen op die veranderende wereld — op hun leven, voeding, aankoopgedrag, en het samenleven tout court. Dat doen ze door samen dingen te lenen, ruilen, delen, huren. Repair cafés, werken in zelfoogsttuinen, oprichten van Letsgroepen, workshops energie besparen, infosessies over cohousing, lezingen en debatten, ecologische ruilbeurzen, auto- en fietsdelers …Vormingplus Kempen verbond een hele rist aan dergelijke lokale transitie-activiteiten in de campagne Nieuwe Tijden. Talloze initiatieven organiseerden binnen die campagne 105 activiteiten en bereikten daarmee een duizendtal geïnteresseerde Kempenaars.

Katrien Loots is medewerker bij Vormingplus Kempen en maakt een round-up van het project. Ze licht de transitiecampagne toe en verduidelijkt de rol van het brede netwerk achter de campagne.

De Opwarming: landschap, klimaatverandering, actie!

Aan de Academie van Antwerpen gingen de docenten schilderkunst en één kunstcriticus samen met enkele studenten aan de slag met het boek ‘No Time’ van Naomi Klein. Vanuit hun eigen schilderkunstige voorstelling van het landschap schreven ze o.a. het manifest ‘De Opwarming’. Daarin schetsen ze hoe een stralende CO2-arme toekomst eruit kan zien en doen ze een oproep tot alternatieven, gaande van zeer lokaal (‘een groene academie’) tot globaal (‘een groene en sociale new deal’). Jeroen Laureyns stelde dit manifest voor en was benieuwd naar de visie van andere dromers en experts.

Jeroen Laureyns is kunstcriticus en docent hedendaagse kunst aan LUCA School of Arts, Campus Sint-Lucas Gent. Tevens uitzendkracht bij het Agentschap voor Geestelijke Gastarbeid, De Belgische sectie.

Ga naar Morgen

of naar het volledige fotoverslag